Çocuğun adını ne koysak?

Basit bir karar olsa da seçeceğiniz isim çocuğunuzun tüm hayatını etkiliyor. Peki isim seçiminde nelere dikkat etmek gerekiyor?

Kimileri tercihlerini aile büyüklerinin isimlerinden yana kullanırken, kimileri orijinalliğe, kimileri de Kur’an’da geçip geçmemesine dikkat ediyor.

Bebek bekleyen anne-babaların yaşadığı telaşlardan biri de bebeğin isminin ne olacağına karar verme süreci... Kimileri tercihlerini aile büyüklerinin isimlerinden yana kullanırken, kimileri orijinalliğe, kimileri de Kur’an’da geçip geçmemesine dikkat ediyor. Peki hadislerde çocuğun baba üzerindeki üç hakkından biri olarak belirtilen, çocuğa dini öğretmek ve vakti gelince evlendirmek kadar önemli sayılan isim koyma hususunda nelere dikkat etmek gerekiyor?

Her şeyden önce çocuğa verilen ismin yalnız bu dünyada değil ahirette de geçerli olduğunu unutmamak gerek. Nitekim “Kıyamet gününde, kendi isimleriniz ve babalarınızın ismi ile çağrılacaksınız.” hadisi de çocuğa konulacak isimde özenli olunması gerektiği yönünde yorumlanıyor. Ayrıca Peygamberimiz’in yalnız çocukların isimleriyle değil, yetişkinlerin isimleriyle de ilgilenerek kötü bulduğu bazılarını değiştirdiği biliniyor. Ancak sanılanın aksine, konacak ismi Kur’an’dan seçmek gibi bir zorunluluk bulunmuyor. Hatta seçilen ismin Kur’an’da geçen ancak pek de bir anlam ifade etmeyen kelimeler olmasındansa (‘üzerine’ anlamına gelen ‘Aleyna’ ismi gibi) halife ve sahabelerin isimleri arasından seçilmiş olması tavsiye ediliyor.

Dini isim tercih edin ama…

Çocuğa konacak ismin dini olması evla kabul edilse de, anlamı güzel olduğu, küfrü çağrıştırmadığı ve gayrimüslimlere ait olmadığı takdirde aslında herhangi bir isim koymak dinen sakınca taşımıyor. Ancak dini isim tercih edilecekse, bu hususta da dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunuyor. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Erkal, özellikle çocuğa Muhammed ismini vermeyi düşünen anne-babaları hassas davranmaları gerektiği yönünde uyarıyor. Muhammed ismini taşıyan çocuğa ismiyle birlikte kötü söz söylememek, ismini kullanarak azarlamamak gerektiğini hatırlatan Erkal, bu isme herhangi bir saygısızlıktan kaçınmak için Muhammed yerine Mehmet, Mahmut ya da Ahmet gibi isimlerin seçilmesinin daha doğru olduğu görüşünde.

Aynı şekilde çocuğa verilecek isim, Allah’ın isimleri arasından seçilecekse de bu ismin tek başına kullanılmaması ve yanına mutlaka başka bir isim eklenmesi tavsiye ediliyor. Özellikle Allah’a mahsus bir özelliği ifade eden isim ve sıfatları isim olarak koymak caiz kabul edilmiyor. Halık, Samed, Bâki, Ezel, Rezzak gibi isim ve sıfatların, kullanılacaksa bile başına ‘Abd’ eklenerek yani kulluk sıfatı getirilerek kullanılması daha doğru sayılıyor.

Karakteri de etkiliyor

İsimlerin karakter üzerinde etkisi olduğu eskiden beri söylenegelir. Hatta bu konuyu inceleyen bir alan bile (nomenoloji) mevcut. Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü Psikiyatr Prof. Dr. Nevzat Tarhan da isim seçiminin önemine ve isimlerin karaktere olan etkilerine dikkat çekerek aileleri bu konuda uyarıyor: “Kişi, isminin ifade ettiği anlamı rol model olarak alabiliyor. Seçilen isimler kişinin karakter yapısı üzerinde etkili. Gerek aile gerekse çevre, ismin anlamı paralelinde kişiye davranırsa o anlam kişiyle özdeşleşir hale geliyor.”

İsmin, kişide tanımlamaya ve zihinsel kurguya neden olduğunu söyleyen Tarhan, zamanla kişinin ismiyle özdeşleşir davranışlarda bulunabileceğine dikkat çekiyor. Tarhan’a göre kişilerin, ismine uygun davranmak konusunda kendini şartlandırması ve isminin ifade ettiği anlamı ya da kişiyi rol alması mümkün. Bu nedenle anne ve babaların çocuğa isim koyarken bu etkiyi de göz önünde bulundurmaları gerekiyor. Mesela Vural, Savaş, Volkan, Alev gibi isimlerin kişilerde anlamlarına ilişkin etki yaptığının altını çizen Nevzat Tarhan, aile ve çevredekilerin kişilere isimlerinin anlamına paralel davranışlarda bulunması halinde o kişilerde saldırganlık, agresiflik, heyecanlılık gibi tepkilerin gelişebileceğini söylüyor. “Mesela Muhammed ismi Osmanlı zamanında, yakın dönemde çok kullanılmadı. Kişi o isme uygun davranamazsa saygısızlık etmiş olur düşüncesiyle Mehmet ismi tercih edildi.” diyen Tarhan, kişinin taşıdığı isme uygun davranamazsa o isme karşı tepki geliştirebileceğine de dikkat çekiyor.

http://www.zamanfransa.com/haber/guendem/aile-saglik/cocugun-adini-ne-koysak.html